O dawnych, żydowskich mieszkańcach Braniewa

Wykład na temat historii braniewskich Żydów przedstawi Dorota Olbryś.

Spotkanie odbędzie się tradycyjnie w Spichlerzu Mariackim (przy ul. Portowej 6, w Braniewie), w czwartek (19 maja) o godz. 18.00.

Wstęp wolny.

Od listów ochronnych po kryształową noc

Pierwsze osoby pochodzenia żydowskiego osiedliły się w Braniewie już w latach 40-tych XVIII w. Było ich niewiele i wszystkie posiadały listy ochronne wydane przez biskupa warmińskiego lub przez kapitułę biskupstwa.

Stała diaspora żydowska, licząca tylko kilka rodzin, powstała w mieście na początku XIX w. Z biegiem dziesięcioleci rozrastała się, stając się najliczniejszą w latach 80-tych XIX w. — mieszkało tutaj wówczas blisko 170 Żydów, stanowiących nieco ponad 1,5 proc. mieszkańców. Najprawdopodobniej większość żydowskich sklepów, stanowiących podstawy egzystencji członków wspólnoty, znajdowała się na Nowym Mieście. Tutaj też znajdował się dom modlitwy, synagoga i cmentarz wyznaniowy.

Postępujące procesy asymilacyjne nie przekreśliły nastrojów antysemickich, które nasiliły się po dojściu do władzy nazistów. Kulminacją nienawiści stała się Noc Kryształowa z 9 na 10 listopada 1938 r. Spalono wówczas synagogę i sprofanowano cmentarz. W 1939 r. w Braniewie mieszkało już tylko 10 Żydów.

Wśród ofiar Holokaustu oraz osób zmarłych w czasie II wojny światowej znajdują się nazwiska 36 osób urodzonych lub mieszkających w Braniewie. Były one deportowane do gett oraz obozów koncentracyjnych.

Wiele ciekawych informacji na temat braniewskich Żydów znajdziecie na stronie internetowej Wirtualny Sztetl